ใต้ลานอโศก (บทความธรรมะ)
บัวสี่เหล่า..
บัวสี่เหล่าคละเคล้าไปในบึงกว้าง
ปริ่มน้ำบ้างค้างในตมคละขรมทั่ว
บ้างพ้นน้ำชูช่อลออบัว
สัจจธรรมนำบัวชั่วดีปน
.
บัวในตมขมเศร้าเหงาเปลี่ยวปล่าว
หมกมุ่นคาวฉาวชั่วจึงมัวหม่น
ไม่ลดละผละกิเลสต้องเวทย์มนต์
จนทุกข์ทนปนสุขคลุกเคล้าดี
.
บัวพ้นน้ำจำเริญธรรมนำสุขศานติ์
ดุจบัวบานอันพิสุทธิ์ดุจรังษี
สว่างพ้นคนชั่วมั่วราคี
บัวทั้งสี่เหล่ามีทุกที่เอย
ธรรมะ กับ ชีวิตที่เป็นไปตามเหตุตามปัจจัย
ชีวิตนั้น ประกอบด้วย กาย กับ จิต เป็นสำคัญ กาย กับ จิตนี้ เรียกอีกอย่างว่า รูป กับ นาม
จิต นั้นมีสภาพที่รับอารมณ์ แล้วแสดงออกทางกาย พากายไปประกอบกรรมชั่ว กรรมดี หรือทำบาป ทำบุญ จิตนั้นมีบทบาท อำนาจ หน้าที่ ด้วย คือ จะมีหน่วยของความจำ หน่วยของการผลิต ปรุงแต่ง และหน่วยของการการเก็บสะสมรับรู้ไว้ จนกลายเป็นอารมณ์อยู่ในจิต ถ้าหากอารมณ์ไม่ดี จิตนั้นก็ขุ่นมัว มืดตึบ แต่หากอารมณ์ดี จิตนั้นก็สว่าง สดใส เบิกบาน แล้วจะส่งผลออกมาทางกาย ทางสีหน้า ท่าทาง เช่น กระโดดโลดเต้น ยิ้ม หัวเราะ ร่าเริง หรือว่า ร้องไห้ คิ้วตก สายตาไม่เป็นมิตร เป็นต้น
ด้วยเหตุนี้ กาย กับ จิต นั้นจึงเป็นสิ่งที่คู่กัน หากจิต มีศีล มีธรรม ก็จะพากายนั้นไปประกอบคุณงาม ความดี จนกลายเป็นผู้มีคุณธรรม มีจริยธรรม ไปโดยปริยาย แต่หากจิตนั้นเป็นจิตที่หมกมุ่น ฟุ้งซ่าน เต็มไปด้วยตัณหา ราคะ สั่งสมความชั่ว หรือบาปไว้ ย่อมส่งผลใหพากายนั้นแสดงออกไปทางชั่ว เบียดเบียน ทำร้ายต่อสิ่งต่าง ๆ รอบข้าง จนเป็นไฟ เผาไหม้ ไฟแห่งความโลภ ไฟแห่งความโกรธ ไฟแห่งความหลง นี้จะไม่ยอมให้ศีล ธรรมนี้เข้ามาอยุ่ในจิตใจ เพราะหากปล่อยให้จิตใจนี้มีศีล ธรรมแล้ว จะไม่มีที่ให้กิเลสยืนอยู่ในจิตใจ
ฉะนั้นท่านทั้งหลายที่เห็นความจริงข้อนี้แล้ว และเห็นว่า ศีลธรรมนั้นดี เป็นเครื่องคุ้มครองกาย กับ จิต นี้ได้จริง จงหมั่นเพียรให้ทาน รักษาศีล เจิญจิตภาวนา เพื่อให้เกิดธรรมขึ้นในจิตเถิด
ในโลกนี้มีของอยู่สองสิ่งที่ติดตัวเรามา คือ กาย กับ จิต เหมือนกับประเทศไทยนี้ที่มีผู้นับถือศาสนาพุทธ กับมี ข้อวินัยบัญญัติต่าง ๆ เพื่อให้ผู้คนได้เรียนรู้ และนำไปปฏิบัติ เมื่อปฏิบัติดี ก็เรียกว่า ข้อบัญญัติวินัยนั้นดี ผู้ปฏิบัติก็จะดี ดีในระดับปัจเจกบุคคล จนไปถึงระดับมหภาค
หากธรรมไม่มี กิเลสมารจะเป็นใหญ่ หากมีธรรม กิเลสมารก็สิ้นซาก ความรู้ ตื่น เบิกบาน จะบังเกิดขึ้นในที่สุด
